دژنراسیون ماکولا ، نقش ویتامین ها و املاح معدنی در درمان آن

دژنراسیون ماکولا
دژنراسیون ماکولا (Age-Related Macular Degeneration) ، (AMD or ARMD) ، یا تحلیل لکه زرد شبکیه ، شایعترین علت کوری در افراد مسن است. در این بیماری ماکولا یا لکه زرد تخریب می‌شود.
ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی لازم است. این لکه با شکل بیضوی حاوی رنگدانه‌های زرد و در نزدیکی مرکز شبکیه است. گودی مرکزی (fovea) که بیشترین تراکم سلول های مخروطی چشم را داراست در لکهٔ زرد قرار دارد.
سلول های مخروطی گونه‌ای از یاخته‌های گیرندهٔ نور هستند که به مغز توانایی دیدن رنگ‌ها و جزئیات ظریف اشیا را می‌دهند و بیشتر در نور قوی تحریک می‌شوند. بنابراین، این بخش که در انتهای چشم و در راستای مردمک قرار دارد، در دقت و تیزبینی چشم نقش دارد. قطر لکهٔ زرد حدود ۲ میلی‌متر است.
دژنراسیون ماکولا بر دو نوع است: خشک (Dry) و تَر (Wet). نوع خشک شایع تر بوده و حدود ۹۰٪ بیماران به این نوع مبتلا می‌شوند. نوع تَر معمولاً با کاهش دید شدیدتر و جدی تری همراه است.
دژنراسیون ماکولا در افراد بالای ۶۵ سال شایعتر بوده و زنان بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. اکثر موارد این بیماری با افزایش سن بوجود می‌آیند. این بیماری می‌تواند عارضه بعضی داروها نیز باشد. همچنین به نظر می‌رسد ارث نیز در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد.

علائم و نشانه‌ها
دژنراسیون ماکولا می‌تواند سبب کاهش دید تدریجی یا ناگهانی شود. اگر خطوط مستقیم را موجدار می‌بینید، دیدتان تار است، یا لکه‌های تیره در مرکز دید خود می‌بینید احتمال دارد که دچار علائم اولیه دژنراسیون ماکولا شده باشید. در بسیاری موارد قبل از اینکه بیمار دچار علائم شود چشم پزشک علائم اولیه بیماری را در معاینه تشخیص می‌دهد. این کار معمولاً از طریق تست میدان بینایی صورت می‌گیرد. در دژنرسانس ماکولا دید مرکزی مختل شده و بیمار در مرکز دید خود لکه‌ای سیاه می‌بیند.
دید افراد مبتلا به AMD به صورت زیر می باشد:

علت دژنراسیون ماکولا
علت دقیق این بیماری هنوز شناخته نشده‌است. نوع خشک ممکن است بر اثر پیر و نازک شدن بافت ماکولا، رسوب رنگدانه‌ها در ماکولا، و یا ترکیبی از این دو ایجاد شود. در نوع تَر عروق خونی جدید در زیر شبکیه رشد کرده و خون و مایع از آنها نشت می‌کند. این نشت سبب مرگ سلول‌های شبکیه شده و باعث ایجاد نقاط کور در دید مرکزی می‌شود.
عواملی که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد عبارتند از: سابقه خانوادگی ، مصرف سیگار، فشار خون بالا، دوربینی و چاقی.
بعضی از موارد دژنراسیون ماکولا عارضه‌ای از داروهای سمی نظیر کلروکین (دارویی ضد مالاریا) یا فنوتیازین‌ها (دسته‌ای از داروهای روانپزشکی) هستند.
نقش ویتامین ها و املاح معدنی در درمان دژنراسیون ماکولا
آنتی اکسیدان هایی نظیر لوتئین ، ویتامین A ، C و E میتوانند ماکولا (لکه زرد) را در برابر تخریب محافظت کنند. مطالعات بسیاری ثابت کرده است که مصرف روزانه مکمل های حاوی لوتئین ، روی و ویتامین‌های C ، E ، A ، B3 در پیشگیری و کاهش خطر پیشرفت بیماری و حفظ سلامت چشم ها تاثیر بسزایی دارند.
مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ که در ماهی به میزان فراوانی یافت می‌شود اثر حفاظتی در مقابل دژنراسیون ماکولا دارد. مصرف اسیدهای چرب امگا-۶ که در روغن‌های نباتی یافت می‌شوند خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
لوتئین یک شبه ویتامین متعلق به خانواده ی کاروتنوئیدها (رنگدانه ها) است. همانند بسیاری از ریز مغذی های پیچیده لوتئین در بدن انسان ساخته نمی شود بنابراین باید تنها از طریق خوراکی تامین گردد. لوتئین در سبزیجات با برگهای تیره و زرده تخم مرغ یافت می شود.
لوتئین به طور گسترده ای در تعدادی از بافتهای بدن توزیع شده است و به طور ویژه در شبکیه و عدسی چشم متمرکز می شود.
لوتئین یک ماده محلول در چربی می باشد و جهت جذب مناسب از لوله گوارشی نیاز به حضور مواد غذایی چرب دارد بنابراین به افرادی که لوتئین مصرف می کنند توصیه می شود که مقادیر کافی و مناسب چربی ها را در رژیم غذایی لحاظ کنند.
کپسول اوژن حاوی لوتئین ، ویتامین های C ، A ، E ، B3 ، عناصر روی ومس می باشد.
لازم به ذکر است کپسول اوژن به علت عدم وجود بتا کاروتن ( پیش ساز ویتامین A ) در افراد سیگاری نیز قابل استفاده است. کسانیکه سیگار می‌کشند نباید از قرص‌های بتا کاروتن استفاده کنند زیرا ریسک ابتلا به سرطان ریه در این افراد و کسانیکه تازه سیگار را ترک کرده‌اند با مصرف بتا کاروتن افزایش می‌یابد.