marinoxاختلالِ دیسفوریای پیش از قاعدگی به عنوان یک اختلالِ افسردگی خاص به طبقه ی اختلالاتِ خلقی اضافه شده است. این اختلال روانی معمولا از نظر میزان شیوع، در تعدادِ کمی از خانم ها اتفاق می افتد. نشانه های این اختلال از یک هفته پیش از شروع قاعدگیِ ماهانه آغاز شده و ظرفِ چند روز با اتمام قاعدگی رو به بهبودی می روند. اگر خانمی در طی یکسال در اکثر ماه ها حداقل پنج مورد، از نشانه های زیر را همزمان تجربه کند، و تاثیر این نشانه در روند زندگی معمولِ وی، در روابط میان فردی اش با دیگران، در کار و شغل و انجام فعالیتهای روتین زندگی، رنجِ قابل ملاحظه و اختلال شدیدی بوجود آورد، باید برای بررسی و درمان به روانپزشک مراجعه کند.
نشانه های ملال پیش از قاعدگی عبارتند از:
نوسانات خلقی و هیجانی شدید مثلاً احساس غمگینی و ناامیدی، گریه کردن، عزت نفس پائین، احساس تنش و اضطراب، تحریک پذیری که معمولا موجب بروز مناقشات و ناراحتی در روابط میان فردی با اطرافیان می شود. ناتوانی در تمرکز کردن، احساس خستگی و بی حوصلگی و فقدان انرژی، احساس کلافگی، کفری بودن، احساس از توان افتادن یا کنترل نداشتن، کاهش علاقه به انجام فعالیتهایی، که قبلا لذت بخش بوده اند، مانند(کار، تحصیل، وقت گذرانی با دوستان، ورزش و…)، تغییراتی در خواب و اشتها که معمولا بصورت بی خوابی یا پرخوابی و پراشتهایی(خصوصاً هوس شدید به خوردن چیزی) بروز می کند.
همچنین علاوه بر علائم مذکور، فرد ممکن است نشانه های جسمانی مانند انواع سردرد، التهاب، درد و تورم پستان ها، نفخ، احساس سنگین شدن و بادکردگی، داشته باشد.
باید توجه داشت که این نشانه ها در هفته ی پیش از آغازِ عادات ماهانه شروع شده، بعد از شروع عادت ماهانه روبه بهبودی رفته و پس از پایانِ قاعدگی از بین می روند.
همچنین این نشانه ها نباید بدلیل مصرف دارو یا ماده ای خاص، یا یک عارضه ی پزشکی مثل پرکاری تیروئید باشد. پس برای تشخیصِ این اختلال حتما نیاز هست که ابتدا پزشک متخصص زنان وضعیت شما را ارزیابی نموده و آزمایش های لازم را انجام دهید. از طرفی باید توجه داشت، اگر خانمی از قرص های ضد بارداری استفاده می کند، نمی توان این اختلال را دیاگنوز کرد مگر اینکه نشانه ها ادامه بیابند. معمولا با شروع یائسگی از شدت این علائم کم می شود.
این اختلال قابل درمان است. هدف اصلی از درمان کاهش و کنترل نشانه هاست. معمولا برای درمان از داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب در بین فواصل قاعدگی ها استفاده می شود.
رعایت رژیم غذایی متعادل همیشگی و مصرف برخی ویتامین ها و مکمل ها مانند ویتامین های گروه B بویژه ویتامین B6، کلسیم و منیزیم می تواند موثر باشد.
خودداری از مصرف الکل و سیگار، و محدود کردن مواد حاوی کافئین مانند نوشابه های کولا که دفع کننده ی منیزیم هستند، احتمالا کمک کننده است. نوشیدن آب و نیز دمنوش های گیاهی ای که خواص تسکینی دارند نیز ممکن است به کاهش تحریک پذیری و نوسانات خلقی و مشکلات جسمی، کمک کنند.
اگر شدت نشانه ها بالاست خوبست در کنار دارو درمانی از یک روانشناس کمک بگیرید تا با روش های روان درمانی به بهبود علایم شما کمک کند.
انجام ورزش های ایروبیک برای بالابردن خلق و سطح انرژی، پیاده روی و همچنین انجام ریلکسیشن و یوگا می تواند مفید باشد.
خانم هایی که احساس می کنید نشانه های ذکر شده برای این اختلال را تجربه کرده اید، فراموش نکنید که ایام قاعدگی بخشِ قابل توجهی از روزهای زندگی شما را تشکیل می دهند، بعلاوه در اختلال مذکور فرد مبتلا از یک هفته پیش از شروع عادت ماهانه دچار نشانه هاست، یعنی هر ماه حداقل نیمی از ماه را درگیر علائم بالینی رنج آور ذکر شده است، این حق شماست که حتی یک روز را هم با ناراحتی نگذرانید، پس نباید احیاناً از ترسِ انگ خوردن، این رنج را تحمل کنید و درمان را نادیده بگیرید.
دکتر سمیرا شیرمحمدی( کاندید دکترای تخصصی روانشناسی و مدرس دانشگاه)
